Geen leegstromende periferie en een overloopgebied van de Randstad, maar een economisch interessant gebied met autonomie, zeggenschap en een eigen, echt noordelijk karakter. Kortom een volwaardige Europese regio. Dat is wat de Partij voor het Noorden wil met Noord-Nederland. “Nu is het allemaal neoliberalisme wat de klok slaat. Wij vinden dat Noord-Nederland zelf meer actief moet worden en daar ook de mogelijkheid voor moet krijgen.”
- Wij kijken juist naar het landsdelig niveau
- Partij voor het Noorden wil een florerend Noord-Nederland
- Een betere relatie met het aangrenzende Duitsland
- De wens voor een volwaardige regio moet sterker uitgedragen worden
Partij voor het Noorden: een volwaardige regio
“De wens om een volwaardige regio te willen zijn moet sterker uitgedragen worden in Noord-Nederland”, vindt Teun Jan Zanen, fractievoorzitter voor de Partij voor het Noorden in de Staten van Groningen. “Naar ons idee pakken de regionale districten van de grote landelijke partijen en de onafhankelijke regionale partijen die nu in Drenthe en Friesland in de provinciale staten zitten, dat niet goed op. Of ze laten hun oren hangen naar politieke vrienden in Den Haag of ze richten zich vooral op de lokale situaties. Wij kijken juist meer naar het landsdelig niveau”, aldus Zanen. Daartoe is de Partij voor het Noorden ook opgericht. Dat was vlak voor de provinciale verkiezingen van 2003. Aan die verkiezing deed de partij alleen in de provincie Groningen mee, omdat ze niet tegenover de Drentse en Friese regionale partijen wilden staan, en won twee zetels. “Nadien bleek dat we met de Fryske Nasjionale Partij het meest op een lijn liggen. Onlangs hebben we een convenant afgesloten om te onderzoeken of we met een gemeenschappelijk programma aan de volgende Tweede Kamerverkiezingen kunnen deelnemen.”
Europa politiek
Vorig jaar deed de Partij voor het Noorden met de Europese verkiezingen mee, want “naar ons idee moet Europa een Europa van de regio’s worden”. Daarnaast wilde de partij door deelname bekijken of in Drenthe en Friesland ook aanhang voor haar ideeën zou bestaan. Dat bleek zo, “want met de gewonnen stemmen zouden we ook in deze provincies in de provinciale staten terecht zijn gekomen”. Ondanks deze Europese stap en ondanks dat de partij zichzelf als een echte Europese partij ziet, was ze bij gelegenheid van het referendum tegenstander van de Europese Grondwet. “De voorgestelde grondwet sluit niet aan bij ons streven naar de totstandkoming van landsdelen met een hoge mate van autonomie, maar richt zich meer op de versterking van de samenwerkende nationale staten”, aldus Zanen.
Financiën
Binnen Nederland houdt de rijksoverheid zich ook nauwelijks meer bezig met het regionaal sociaal-economisch beleid, vindt Zanen. “Zo worden bijvoorbeeld de voor het Noorden bestemde ‘Kompasgelden’, bedoeld om de regionale ontwikkeling te bevorderen, zomaar geschrapt. Ook het gesteggel van de overheid over de Zuiderzeelijn toont aan dat de belangen van Noord-Nederland doodleuk genegeerd worden. Als het rijk bewust afziet van een gericht ontwikkelingsbeleid voor het Noorden, dan moeten we zelf de mogelijkheid krijgen om onze regio verder te ontwikkelen”, aldus Zanen. De partij heeft wel een idee hoe dat zou kunnen. “Het is onterecht dat alle baten van de aardgaswinning in de Noorden zomaar in de staatskas verdwijnen. Wij vinden dat een deel van die baten naar de regio terug moet vloeien. De samenwerkende provinciale besturen (of een nieuw landsdelig bestuur) zouden dat geld kunnen besteden aan de economische ontwikkeling van deze regio. Op zijn minst moet Noord-Nederland zelf de bevoegdheid krijgt om bepaalde zaken te regelen, met heldere afspraken over de bijbehorende financiering.”
Economie
De overtuiging van de Partij voor het Noorden is dat je met de mogelijkheden en de krachten van de drie noordelijke provincies zelf aan de slag gaat en daarmee de economie florerend maakt. Recent deed de partij een onderzoek naar de mogelijkheden van puur plantaardig olie als motorbrandstof. Zanen legt uit: “Nederland heeft zich verplicht de uitstoot van CO2 terug te brengen, maar de regering kan nog lang niet aan de gestelde normen voldoen. Daar zouden we in het noorden op in kunnen spelen door in Groningen, een gebied met een overschot aan landbouwgronden, koolzaad te gaan verbouwen. Uit koolzaad kan je heel eenvoudig puur plantaardige olie persen dat gebruikt kan worden als brandstof. Dat betekent dat bij een grootschalige overgang van fossiele naar biologische brandstof de CO2-emissie flink gereduceerd kan worden.” Een ander punt waar de Partij voor het Noorden naar streeft is een goede relatie met het aangrenzende Duitsland. “Deze is tot nog toe onderontwikkeld. Het gaat vaker over het Rurhgebied dan over Bremen of over Ostfriesland in Nedersaksen. Noord-Nederland zou verdragen op economisch terrein moeten kunnen sluiten met de afzonderlijke Duitse ‘Bundesländer’ of met de aangrenzende Duitse ‘Kreisen’ (een soort provincies).”
Overloopgebied
Een derde voorbeeld waar de partij zich voor inzet is een betere interne infrastructuur. “Het is raar dat er nog steeds geen goede vierbaansweg is tussen de twee grootste steden van het Noorden, Leeuwarden en Groningen. Bovendien is er vanuit Groningen geen rechtstreekse treinverbinding en geen vierbaansweg met de derde grootste stad, Emmen. Een goede interne infrastructuur is nodig wil je een volwaardige regio zijn.” De interne infrastructuur en betere verbindingen met het aangrenzende Duitsland vindt de partij belangrijker dan betere verbindingen met de Randstad. “Uit diverse onderzoeken blijkt dat betere verbindingen tussen kernregio’s en hun periferie niet automatisch tot meer bedrijvigheid in die periferie leiden en soms zelf het tegendeel veroorzaken. Daarom zijn wij ook geen enthousiast voorstander van de zweeftrein.” Zanen benadrukt dat het Noorden geen overloopgebied van de randstad moet zijn waar randstedelingen in grote getale komen wonen en recreëren. “Er mogen hier best wat meer mensen komen wonen, maar dat moet niet de inzet van het economisch ontwikkelingsbeleid zijn. Op die manier zakt het belang van de andere sectoren weg en dan geef je het gebied eigenlijk op; ‘het gaat hier niet goed met de bedrijvigheid en de landbouw, dus moeten er maar meer toeristen komen’.” Daarom is de Partij voor het Noorden ook “helemaal niet enthousiast” over de Blauwe Stad, het megaproject op gebied van wonen, toerisme en recreatie dat in de komende 10 jaren bij Winschoten uitgevoerd zal worden. “Dat project is er expliciet op gericht om randstedelingen naar Groningen te halen in dure woningen. Wel een goed plan vinden wij de ontwikkeling van Meerstad, een nieuwe woonwijk in Groningen met betaalbare woningen en deels ook sociale woningbouw.”
Gril
Hoewel de overheid geen voorstander is van de vorming van sterke regio’s, is de Partij voor het Noorden zeker geen gril, vindt Zanen. Er is een paar jaar terug een rapport verschenen van de commissie Geelhoed in opdracht van het samenwerkingsverband van de Nederlandse provincies. Die commissie heeft in verschillende Europese landen gekeken naar de middenbestuursvormen, het bestuur tussen het lokale en het nationale bestuur in. De conclusie was dat er in de meeste Europese landen een ontwikkeling gaande is naar grotere regio’s, die tot op zekere hoogte zeggenschap hebben over hun eigen zaken. De commissie doet de aanbeveling om Nederland ook in een stuk of vier landsdelen te verdelen. “Dat rapport heeft tijdens de formatie van het eerste kabinet Balkenende op tafel gelegen, maar is eigenlijk nooit behandeld. Wij haken heel nadrukkelijk op de ideeën van dat rapport in. We willen dat in Noord-Nederland het geluid voor landsdeelvorming echt opklinkt en dat dit bij een volgende regeringsformatie leidt tot een regeringsverklaring waarin staat dat de regering onderzoek wil doen naar de vraag of landsdeelbestuur kan bijdragen aan de bestuurlijkheid van Nederland en aan het bereiken van een nauwere betrokkenheid van de burgers bij het bestuur en dat daartoe dan een staatscommissie wordt ingesteld. Dan staat ons kernpunt op de politieke agenda.”